Ücretsiz Deneme Sürümünü Başlat!
TYT Biyoloji testinde Enzimler konusundan istisnasız her yıl 1 soru sorulmaktadır.
| Yıl | TYT'de Çıkan Soru Sayısı |
|---|---|
| 2024 | 1 |
| 2023 | 1 |
| 2022 | 1 |
| 2021 | 1 |
| 2020 | 1 |
Stratejik Önem:
Enzimler, kuralları ve mantığı net olan bir konudur. Enzimler konusundan gelecek 1 soruyu doğru yanıtlayarak belki de onbinlerce kişinin önüne geçebilirsiniz. Bu yüzden zaten tek soru geliyor diye enzimler konusunu es geçmemelisiniz. Ayrıca özellikle grafik yorumlama sorularına hazır olmalısınız.
Enzimler yapılarına göre ikiye ayrılır:
Apoenzim: Enzimin protein olan kısmıdır. Substratı tanır.
Yardımcı Kısım: Apoenzime bağlanarak onu aktifleştirir. Bu kısım organik ise Koenzim (genellikle vitaminler), inorganik ise Kofaktör (genellikle mineraller) adını alır.
Bu bölüm, TYT'de en çok soru gelen kısımdır. Genellikle grafikler üzerinden yorum yapmanız istenir.
TYT Biyolojide enzim soruları sıklıkla grafik yorumlama üzerine kuruludur. "Sıcaklık-Hız", "pH-Hız", "Substrat Miktarı-Hız" gibi temel grafikleri ve bu grafiklerdeki değişimlerin nedenlerini çok iyi bilmelisiniz. Özellikle reaksiyonun neden durduğunu veya yavaşladığını (denatürasyon mu, substrat bitti mi vb.) ayırt edebilmelisiniz.
Her enzimin bir protein yapılı apoenzim kısmı olduğunu ve bunun da genlerdeki şifreye göre üretildiğini unutmayın. Dolayısıyla, Gen → RNA → Protein (Apoenzim) ilişkisi, enzim sentezini ve dolaylı olarak metabolik reaksiyonları kontrol eder. Genlerdeki bir mutasyon, ilgili enzimin üretilememesine neden olabilir.
Ayırt Etme Yolu: İkisi de bileşik enzimin yardımcı kısmıdır. Eğer bu yardımcı kısım inorganik bir madde (demir, magnezyum gibi bir mineral) ise adı Kofaktör'dür. Eğer organik bir molekül (B vitaminleri gibi) ise adı Koenzim'dir. Unutmayın, apoenzim tek başına çalışamaz.
Ayırt Etme Yolu: Denatürasyon, yüksek sıcaklık veya aşırı pH gibi etkilerle enzimin üç boyutlu yapısının kalıcı olarak bozulmasıdır. Geri dönüşü yoktur. İnhibisyon ise inhibitör bir maddenin enzimin çalışmasını geçici veya kalıcı olarak durdurmasıdır. Yapı bozulmak zorunda değildir, sadece aktif bölge bloke edilebilir.
Bu tamamen yanlıştır! Her enzimin optimum çalışma koşulu farklıdır. Örneğin, sıcak su kaynaklarındaki bakterilerin enzimleri 80°C'de bile çalışabilir. Mide enzimimiz pepsin ise pH 2 gibi kuvvetli asidik bir ortamda çalışır. Sorularda bu genellemeden kaçının.
Yüksek sıcaklık enzimi denatüre eder (bozar) ve bu geri dönüşsüzdür. Ancak düşük sıcaklık enzimin yapısını bozmaz, sadece çalışmasını durdurur (inaktif hale getirir). Ortam sıcaklığı tekrar optimuma getirilirse enzim yeniden çalışmaya başlar. Yiyecekleri buzdolabında saklamamızın mantığı budur.
Son Tavsiye:
Enzimler konusu, biyolojinin temel mantığını anlamak için harika bir başlangıç noktasıdır. Kuralları ezberlemek yerine, her bir faktörün enzimin protein yapısını nasıl etkilediğini hayal ederek öğrenmeye çalışın. Bol soru çözümü ile bu konuyu kolayca halledebilirsiniz. Başarılar!
Kaç soru çözersen kaç puan alacağını hesapladın, şimdi ÇokNet ile 15 gün ücretsiz çalış! Kişisel plan, denemeler ve seviye testleriyle hedef puanına yaklaş...
