Ücretsiz Deneme Sürümünü Başlat!
Fiilimsiler, TYT'deki dil bilgisi sorularının vazgeçilmez bir parçasıdır. Her sene doğrudan "Aşağıdakilerin hangisinde fiilimsi vardır/yoktur?" şeklinde en az 1 soru gelmektedir. Bunun yanı sıra cümlenin ögeleri, yan cümlecik veya cümle türleri gibi konularda da fiilimsi bilgisi dolaylı olarak sorulmaktadır.
| Yıl | İlgili Dil Bilgisi Soru Sayısı |
|---|---|
| 2024 | 1 (Doğrudan) |
| 2023 | 2 (Doğrudan + Cümle Ögeleri) |
| 2022 | 1 (Doğrudan) |
| 2021 | 1 (Cümle Türleri) |
Stratejik Önem:
Fiilimsiler konusuna hakim olmak size sadece 1 net değil, aynı zamanda diğer dil bilgisi sorularını çözmek için de büyük bir avantaj sağlar.
Fiil kök veya gövdelerine belirli ekler getirilerek türetilen; ancak fiiller gibi kip ve kişi eki alarak çekimlenemeyen, cümlede isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılan sözcüklere fiilimsi (eylemsi) denir. Fiilimsiler üçe ayrılır:
Fiillere -ma, -ış, -mak (kodlama: MaYıŞMaK) ekleri getirilerek yapılır. Cümlede isim görevinde kullanılır ve eylemin adını bildirirler.
okumak zihnimi dinlendiriyor. (Eylemin adı)gülüşü içimi ısıttı. (Eylemin adı)yeme saati geldi. (Eylemin adı)Fiillere -an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş (kodlama: AnAsı MezAr DikEcekMiş) ekleri getirilerek yapılır. Cümlede genellikle sıfat görevinde kullanılır ve kendisinden sonra gelen bir ismi niteler.
Koşan çocuk yere düştü. (Hangi çocuk? Koşan çocuk)Görülecek hesabımız var. (Nasıl hesap? Görülecek hesap)bildik bir hikâye. (Nasıl hikâye? Bildik hikâye)Adlaşmış Sıfat-Fiil:
Bazen sıfat-fiillerin nitelediği isim düşer ve sıfat-fiil, o ismin yerine geçer. Buna adlaşmış sıfat-fiil denir. Örnek: "Çalışanlar maaşını aldı." (Çalışan insanlar)
Fiillere -ken, -alı, -esiye, -ip, -ince, -erek, -dıkça, -madan, -meksizin, -a...-a gibi çok sayıda ek getirilerek yapılır. Cümlede zarf görevinde kullanılır ve yüklemi durum veya zaman yönünden belirtirler.
koşarak gitti. (Nasıl gitti? Koşarak - Durum)gelince konuşuruz. (Ne zaman konuşuruz? Gelince - Zaman)çalışıyordu. (Nasıl çalışıyordu? Durmaksızın - Durum)Ayırt Etme Yolu: Olumsuzluk eki -ma, bir eylemin yapılmadığını bildirir ve vurguyu üzerine alır. İsim-fiil eki ise eylemin adıdır. Cümlenin anlamına bakarak kolayca ayırt edilebilir.
Örnek: "Boş yere bağırma!" (Olumsuzluk Eki) vs. "Onun işi ortalığı toplama." (İsim-Fiil Eki)
Ayırt Etme Yolu: Eğer bu ekleri alan sözcük cümlenin yüklemi ise ve bir kişi bildiriyorsa çekimli fiildir. Eğer cümlede bir ismi niteliyorsa sıfat-fiildir.
Örnek: "Koşar adımlarla uzaklaştı." (Sıfat-Fiil) vs. "Her sabah mutlaka koşar." (Çekimli Fiil - Geniş Zaman)
Bazı isim-fiil eklerini alan sözcükler, zamanla fiilimsi özelliğini yitirerek bir varlığın veya kavramın kalıcı adı olur. Bunlar artık fiilimsi sayılmaz. Olumsuzluk eki (-ma, -me) alıp almadığına bakarak test edebilirsiniz. Kalıcı isimler olumsuzluk eki almaz.
Örnekler: Çakmak, dondurma, kazma, giriş, danışma, dolmuş, yazar, içecek...
Zarf-fiil eki olan -ken, sadece fiil kök ve gövdelerine gelir. İsimlere gelirse zarf-fiil yapmaz, sadece zarf yapar.
Örnek: "Okula giderken onu gördüm." (Fiilimsi) vs. "Çocukken çok yaramazdım." (Fiilimsi değil, isim+zarf eki)
Son Tavsiye:
Bir cümlede fiilimsiyi bulmanın en garanti yolu, önce cümlenin yüklemini bulmaktır. Yüklemi bulduktan sonra, geri kalan sözcükler içinde fiile benzeyen ama çekimli olmayan (kip+kişi eki almamış) sözcükleri arayın. Bu sözcüklere fiilimsi eklerinin gelip gelmediğini kontrol edin. Başarılar!
Kaç soru çözersen kaç puan alacağını hesapladın, şimdi ÇokNet ile 15 gün ücretsiz çalış! Kişisel plan, denemeler ve seviye testleriyle hedef puanına yaklaş...